vrijdag 13 juni 2008

100 jaar Postbus in Oostenrijk

Een Graf& Stift "toerwagen" voor de hoogste berg van Oostenrijk, de Grossglockner (3798 meter). De foto is gemaakt vanaf de zuid-zijde in Oost Tirol. Vanaf deze plek is het zo'n 10 uur lopen, klimmen en klauteren naar de top. De schrijver van deze Blog stond 3o jaar geleden op de top. De geslaagde toppoging werd gemaakt vanuit een berghut bovenop de top rechts van de Grossglockner.

In 2007 bestond de Oostenrijkse Postbus precies 100 jaar. In 1907 werd de eerste Postbus lijn geopend tussen Neumarkt en Predazzo in het thans bij Italie horende Sud-Tirol. In het zelfde jaar werden nog een aantal andere routes geopend. Vijf jaar later was er al een wagenpark van 150 bussen die dienst deden op 25 lijnen waarvan er 8 alleen in de zomermaanden bereden werden.
Al snel zag de Postbus het belang in van standaardisatie. In 1913 werd de Standaardbus Type ET13 geïntroduceerd. Van verschillende Oostenrijkse fabrikanten werden hiervoor onderdelen betrokken waarmee de Post zelf een bus samenstelde. In totaal werden er tot 1918 zo’n 100 van deze standaard bussen gebouwd. In de jaren 20 en 30 werd het toerisme een steeds belangrijkere inkomsten bron. Vooral de in 1927 geopende Großglockner pas was in dit kader heel belangrijk. Speciaal voor de toeristische routes werd veel gebruik gemaakt van bussen met een linnen kap, die bij mooi weer verwijderd kon worden. Voor de routes naar hoger gelegen bestemmingen die lastig sneeuwvrij te houden waren, werden speciale bussen met rupsbanden aangeschaft. In de periode 1938-1945 was Oostenrijk onderdeel van het Duitse Rijk en werd de Oostenrijkse post onderdeel van de Deutsche Reichspost. Het geel maakte tijdelijk plaats voor het rood van de Reichspost. Na het einde van de oorlog begon na een periode van herstel en opbouw een periode van groei. Ook kwam in deze periode een einde aan de concurrentie met de andere grote busonderneming in Oostenrijk, de Kraftwagenbetrieb der Österreichischen Bundesbahnen (KÖB). De KÖB reed voortaan alleen routes parallel aan de spoorlijn, de Post nam de overige routes voor z'n rekening. Verder groeide de Post door de overname van een aantal regionale vervoerders. Net als voor de oorlog was het toeristische vervoer over de passen een belangrijke inkomstenbron.
De bussen in de naoorlogse periode werden geleverd door lokale fabrikanten zoals ÖAF, Gräf & Stift, Perl, Saurer en Steyr. Van deze lokale fabrikanten bleven uiteindelijk alleen Gräf & Stift en Steyr over. Deze bedrijven leverden tussen 1969 en 1977 weer gezamenlijk een standaardbus, de SL12. In totaal werden er 823 van deze standaardbussen gebouwd. Daarna kwamen deze fabrikanten elk met een eigen type bus. Gräf & Stift was inmiddels onderdeel van het MAN concern en leverde een bus die sterk leek op de toen door MAN in Duitsland gebouwde streekbussen. Steyr was onderdeel van het Daimler Benz concern en bouwde een bus op basis van een Mercedes O303 Chassis. Na verloop van tijd was er bij de Post en Bahnbus toch weer behoefte aan een standaardbus en werd de “Gemeinschaftsbus” ontwikkeld. Gräf & Stift en Steyr leverden deze bussen die uiterlijk vrijwel identiek waren maar technisch verschilden. De Gräf & Stift bus werd gebouwd met MAN componenten. De Steyr was de eerste jaren gebaseerd op eigen componenten en later weer gebaseerd op het Mercedes O303 chassis. Toen Steyr door Daimler-Benx verkocht werd aan Volvo werden voortaan Volvo B10B componenten gebruikt.
Vanuit de overheid werd het wenselijk geacht om tot een nationaal streekvervoerbedrijf te komen. Daartoe gingen Postbus en Bahnbus vanaf 1988 samenwerken onder de naam Bundesbus. De ondernemingen bleven op de achtergrond en echter gewoon bestaan en gingen na 1997 weer gescheiden verder. In 2000 werd in het kader van de opsplitsing van de Oostenrijkse post, de Postbus verzelfstandigd. In 2003 kwam de Postbus in handen van de Oostenrijkse spoorwegen. In 2005 werden Postbus en Bahnsbus samengevoegd tot één onderneming ÖBB-Postbus GmbH. Het bedrijf treedt naar buiten onder de naam Posbus. Net als in Nederland bij Connexxion het geval was moest in het kader van de liberalisatie een deel van het netwerk verkocht worden aan andere partijen. In totaal ging het hierbij om een aandeel van zo’n 30%. Aan de andere kant is ÖBB-Postbus inmiddels ook actief in Zwitserland waar samen met een aantal lokale partners een aantal aanbestedingen zijn gewonnen.

De afgelopen jaren hebben de traditionele Oostenrijkse bussen steeds meer plaats moeten maken voor de Europese standaard bussen van o.a. Mercedes, Volvo, Irisbus en MAN. Ook heeft de gele kleur plaats moeten maken voor een soort goudkleurig Metalic. Voor drukke routes geeft men als het even kan de voorkeur aan 15 meter wagens boven gelede bussen. erg snel is men niet met het aanbrengen van de nieuwe bedrijfskleuren, zodat je op busstations een bonte verzameling aan uitvoeringen kan tegenkomen. Zelf het rood van de Bahnbus is soms nog aan te treffen.

Geen opmerkingen: